بودجه

بسمه تعالی

نام ونام خانوادگی : فریبا باوندپور        رشته : مدیریت آموزشی         دوره : کارشناسی ارشد

نام ستاد : دکتر ابوالفضل بختیاری       شماره دانشجویی: 940300389        موضوع : بودجه

مقدمه

واژه بودجه در فارسي از زبان فرانسه و در فرانسه نيز از انگليس گرفته شده است. به این علت كه رويه تنظيم بودجه و به تصويب رساندن آن در پارلمان ابتدا از كشور انگلستان شروع شده است.

واژه بوژت (Bouget) يك واژه فرانسوی است و به كيف چرمي گفته ميشده است كه وجوه نقد را در آن نگهداري ميكردند.    به همین دلیل كيف چرمي که محتوي صورت مخارج و درآمدهاي دولت انگليس بوده بتدريج از معنی خود كيف تبديل به محتويات آن شد. و بنام باجت در انگليس و بودجه در فرانسه ناميده شده و در ساير زبانها نيز همين كلمه بكار برده شد. در این مطلب به تعریف بودجه و اصول آن خواهیم پرداخت .

 براي بودجه تعريف هاي فراواني شده است كه برخي از آنها را در زير بیان می نماییم :                             

1. 1.     بودجه در واقع عبارت است از یک طرح مالي ، ‌در اين طرح نيازمنديهاي پولي دولت براي مدت معینی تعيين مي گردد. و برای این نيازمنديها درآمدهایی  پيش بيني مي شود.
2. 2.     بودجه عبارت است از طرحي مالی كه به وسيله آن يك برنامه براي مدت معيني اجرا ميگردد.
3. 3.     بودجه یک برنامه مالي است براي اجرای آن در آینده
4. 4.     بودجه يك سند مالي است مربوط به درآمدها و هزينه هاي دولت
5. 5.     تعریف زیر مربوط است به قانون محاسبات عمومی کشور مصوب 1/6/1366 مجلس شورای اسلامی، در این قانون، بودجه کل کشور چنین تعریف شده است:

بودجه کل کشور برنامه مالی دولت است که برای یکسال مالی تهیه و حاوی پیش بینی درآمد ها و

سایرمنابع تامین اعتبار وبرآورد هزینه ها برای انجام عملیاتی که منجر به نیل سیاست ها و هدفهای

قانونی می شود.   

   انسانها در طول تاريخ همیشه سعي كرده اند كه با توجه به خواسته ها و نیازهای نا محدود خود       بیشترین بهره وری را از منبع محدئد طبیعی داشته باشند

   به همین دلیل می توان گفت دلیل وجود بودجه و بودجه بندی دو عامل نیار نامحدود انسان و منابع محدود است .

در واقع بودجه به ما کمک می کند بهترین و با صرفه ترین راهها را برای رسیدن به اهدافمان انتخاب نماییم و با حداقل امکانات و منابع بیشترین سود را بدست آوریم.

در واقع بودجه وسیله ای است که دولت به وسیله آن در امور اقتصادی وارد می شود و امور اقتصادی و بعضا اجتماعی و سیاسی را کنترل می نماید . و دولت را در رسیدن به اهداف و برنامه های خود یاری می دهد و نوعی وسیله نظارتی است که سازمانها و ارگانها را در هزینه ها و درآمدهایشان هدایت و کنترل می نماید .

بودجه شامل 9 اصل است که عبارتند از :

1-    اصل سالانه بودن: طبق این اصل بودجه برای یک سال شمسی تنظیم می شود . گاهی استثناهایی وجود دارد که نشان دهنده ضعف و ناتوانی دولت و یا وجود بحران است .

2- اصل تعادل: به طور کلی باید در تمامی امور تعادل را رعایت نمود تا بتوان به نتایج مطلوب رسید در مورد بودجه نیز به همین نحو است و این اصل بیشتر به معنای برابری هزینه ها و درآمدها می باشد ولی در حال حاضر با توجه به شرایط موجود این مفهوم خیلی مد نظر نیست و بیشتر به مباحثی چون اشتغال توجه می شود .

3- اصل جامعيت: این اصل به معنای همه جانبه بودن می باشد یعنی بودجه باید تمامی نیازها ، منابع ، هزینه ها و درآمدها را در بربگیرد . و همچنین ارقام به صورت ناخالص قید گردند .

4- اصل وحدت: طبق این اصل فقط باید یک بودجه برای یک سال شمسی تنظیم گردد . گاهی اوقات پیش می آید که هزینه هاو یا درآمدهای اتفاقی و پیش بینی نشده ای بوجود می آید که قبلا به آنها پرداخته نشده است در این شرایط بحث متمم بودجه بوجود می آید .

5- اصل تفصيل: طبق این اصل بودجه باید به صورت جزء به جزء و ریز به ریز و به صورت کاملا مفصل تهیه و تنظیم گردد در غیر این صورت نظارت و کنترل بر هزینه ها و در آمدها مقدور نخواهد بود .

6- اصل تخصيص: طبق این اصل در بودجه باید تمامی وجوه به همان نحوی که در سند بودجه قید شده است مصرف و یا وصول شود و مکان مصرف و وصول کاملا مشخص باشد و جابه جایی ارقام امکان پذیر نیست .

7- اصل نرمش يا انعطاف‌پذيري : طبق اصل تخصیص جابه جایی در هزینه ها و برنامه ها ممنوع است ولی استثناهایی نیز وجود دارد که با توجه به شرایط بی ثبات اقتصادی بوجود می آید و این امر از طریق اصل انعطاف پذیری رخ می دهد و نوعی اصلاح کننده بودجه است .

8- اصل تحديدي بودن هزينه‌ها: طبق این اصل هرینه ها باید طبق آنچه در بودجه قید شده است انجام گیرد و خارج از آن غیر مجاز است .

9- اصل تقدم درآمدها بر هزينه‌ها: طبق این اصل ابتدا باید منابع و امکانات و درآمدها را سنجید سپس طبق آنها و متعادل با آنها هزینه ها را مشخص نمود . البته برخی معتقدند این اصل صحیح نیست و تقدم با هزینه ها می باشد .

نتیجه گیری

بودجه یک برنامه و سند مالی است که هزینه ها و درآمدها در آن مشخص و تعیین می گردد و منابع و مصارف هر سازمان و دستگاه به تفکیک تعیین و پیش بینی می شود و ابزاری است برای ایجاد تعادل و کمک بر دولت برای نظارت بر دستگاهها و اجرای برنامه ها و سیاست های خود و طبق ضوابط و اصولی معین تهیه و تنظیم می شود .

منابع

علیمحمد اقتداری ، منوچهر تهرانی ، مهرداد اتحاد (1357) بودجه (مرکز آموزش مدیریت دولتی )

علیرضا فرزیب ، بودجه ریزی دولتی در ایران

حسین فرهنگ مهر ، زمینه بودجه ریزی